Sambor (ukr. Самбір/Sambir, węg. Szambirtól ) – miasto w zachodniej Ukrainie, w obwodzie lwowskim, w rejonie samborskim. Ludność: 36 556 mieszkańców (2001). Leży nad rzeką Dniestr.

Historia

W dokumentach pierwsze wzmianki o mieście pochodzą z 1241 r. W 1390 roku miasto założył na prawie magdeburskim Spytko z Melsztyna, właściciel samborszczyzny. W latach 30. XVI w. wykupione przez królową Bonę.

W 1604 w pałacu wojewody Jerzego Mniszcha przebywał car Dymitr Samozwaniec I, który poślubił jego córkę Marynę Mniszech.

Jako powiat Sambor był jednostką administracyjna w okresie I Rzeczypospolitej. Od 1772 w zaborze austriackim. Od 1919 do 1939 polskie miasto powiatowe. Od roku 1872 przez miasto prowadzi ważna linia kolejowa łączącą Lwów z Budapesztem, tzw. Pierwsza Węgiersko-Galicyjska Kolej Żelazna.

W lecie 1941 roku z powodu przepełnienia lwowskich Brygidek NKWD skierowało do Sambora dużą liczbę aresztowanych. Byli oni przesłuchiwani i torturowani przez samborskie NKWD. W dniu wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej 22 czerwca 1941 roku zaprzestano przesłuchań i oprawcy z NKWD przystąpili do likwidacji więźniów. Wieczorem zamordowano około 300 więzionych. Tylko dzięki szybkiemu tempu posuwania się wojsk niemieckich i słowackich enkawudyści nie dokończyli swojego planu całkowitej likwidacji więźniów w Samborze. Po ucieczce strażników części więźniów udało się wyłamać drzwi i opuścić cele.

Szybka Grupa (Rýchla Skupina) zmechanizowanych wojsk słowackich, która poruszała się za nacierającymi jednostkami niemieckimi dotarła w okolice Sambora. 2 lipca 1941 połączyła się z dowództwem armii słowackiej, które przeniosło się do Sambora. Właśnie w Samborze dowództwo armii decydowało o dalszych działaniach Słowaków w wojnie niemiecko-sowieckiej. Sambor 7 sierpnia 1944 r. został wyzwolony przez wojska radzieckie 1 Frontu Ukraińskiego[1] oraz przez 11 Karpacką Dywizję Piechoty AK w ramach Akcji Burza.
Znane osoby [edytuj]
Artur Sandauer – krytyk literacki, eseista, tłumacz i profesor Uniwersytetu Warszawskiego (ur. 14 grudnia 1913 w Samborze)
Juliusz Makarewicz - polski prawnik, wieloletni profesor prawa karnego Uniwersytetu Lwowskiego, w l.1928-35 senator II RP. (ur. 5 maja 1872 w Samborze)